Gevaren: gele petjes, fermenteren en fransen.

22-10
Wat we gisteren onvoldoende hebben behandeld is de stadsbus in Kyoto. Het princiipe van deze bus leggen we nu uit. Je stapt achter in de bus in. Je betaalt niet, je wacht tot je halte. Nu komt een belangrijk deel: je stapt voor uit bij de chauffeur. Daar betaal je je exact bedrag (dit kan mbv wisselautomaat bij de chauffeur in andere automaat (nee Arlo, niet in de wisselautomaat want dan krijgt de beste man een stapel kleingeld van heb ik jou daar) en mag je legaal de bus uit. Wanneer je illegaal achter de bus uit stapt heb je een boze buschauffeur die naar je roept en Japanners die je aanstaren. Asociale westerlingen die niet weten hoe een bus werkt. Tijdens het rijden heb je soms een praatgrage buschauffeur die je de oren van de kop kletst, waarover geen idee, en dat maakt het juist zo leuk, je kunt zelf invullen wat de beste man je vertelt. Enkele kernwoorden die de chauffeur vaak zegt zijn "hokimas" (of iets in die trend, volgens mij betekent het opgepast, ik zet de naverbranding aan!) en sri, dademimas, wanneer je vlak bij een halte bent. Dit klinkt als trudy, doe nou de was. Het wordt ook inderdaad tijd dat we dat doen met de hoop vieze sokken die we creeren.

De legende van de piepende en krakende houten huizen van Japan is waar. Mama's huis houdt je wakker en je hoort elke zucht. Na het ontbijt (iclusief, verrassing!) mama deze feed-back verteld en ze gaat aan de slag er mee, Vandaag moeten wij echter aan het werk. Opnieuw naar het bamboebos, hopen op zon, vervolgens naar centrum Kyoto, een matsuri festival speelt zich daar af. Wat houdt dat in? Een soort Disney parade. Locals zoeken allerlei oude kleren op van de 8e eeuw tot en met hedendaags (is niet oud) en gaan in parade door de stad lopen. Vervolgens is 's avonds in Kurama, een dorp verderop het Kurama Fire Festival, spektakel met vuur! Mama is impressed met ons programma en shuift ons de deur uit, voordat we tijd te kort hebben.

Het bamboebos is drukker dan de avond er voor en de zon doet niet mee. Niet getreurd, we zijn nog vaker in Kyoto. Bij het bamboebos ligt een tuin van een acteur die een 50 jaar geleden is overleden. De tuin bestaat nog en voor een som van 1.000 yen kunt u deze bezoeken en ontvangt u ook nog thee met een sweet thingy. Dit kunnen we niet weerstaan. De Japanse tuinenwereld behoort verkend te worden en de klassieke Japanse tuin is een van de vier soorten tuinen die Japan in de basis kent. Deze tuin is een tuin die vanuit allerlei hoeken steeds andere inzichten laat zien en dient genoten te worden door er doorheen te lopen. De tuin is overigens te zien als een geheel. we nemen onze tijd en getuige de vele toeristen die ons voorbij snellen (ik weet niet waarom die mensen naar binnen zijn gegaan want ze hebben alleen gezien waar ze hun voeten hebben neergezet) zijn we echte liefhebbers. Een Japanse tuin laat, anders dan de typisch fantasieloze Nederlandse tuin (grindtegels iemand?) veel aan de verbeelding over en laat een scala aan kronkelpaden, mossen, struiken en bomen zien. De tuin is een aanrader, de thee en sweet thingy niet. De combinatie van de bittere verse macha thee en vaag koekje met rode bonenvulling en droog dun wafeldeeg er om valt niet in de smaak. Twee koppen macha thee uit beleefdheid opdrinken is overigens niet aan te raden, je wordt er onpassellijk van.

Winkels heeft Arashiyama ook en deze worden bezocht. Niks wordt nog gekocht want we verkennen nog en we komen hier nog terug want dat bamboebos laat ons niet los. Overigens hopen we ook dat de tuinen die bij de tempels horen met een weekje werk wat meer herfstkleuren laten zien.

Tot zien Arashiyama, op naar het centrum. Vanaf Kyoto station denken we te lopen naar het Imperial palace, maar helaas. Het regent en Kyoto dat zich propagandeert als the walking city is toch een beetje uit de kluiten gewassen in het centrum. We besluiten onze loopactie te staken. Mama gaf al aan dat het festival mogelijk niet door zou gaan bij slecht weer omdag de kostuums dan uit elkaar kunnen vallen. We besluiten dat dit onder slecht weer valt en maken een afslaande beweging naar een koffiebar, winkels en Nishikin markt. Een fenomeen qua winkels is de 100 yen shop, de Euroland van Japan waar allerlei goedkope meuk wordt verkocht waar maar plastic in zit. Bovenal is het goedkoop en omdat het zo goedkoop is eindig je met handen vol zooi waarvan je nooit het vermoeden kon hebben dat je dit ooit zou kopen. De markt is een fotogeniek plaatje en in tegenstelling tot alle andere tot nu bezochte markten netjes en schoon. Je kunt allerlei soorten eten proeven, de stalletjes op de gevoelige plaat leggen en nadenken of je toch geen nut hebt voor een Japanse waaier of kimono thuis. Ook kun je er origami papier kopen, want dat heb je echt nodig. Dat wordt dan ook uitgebreid gedaan zodat we in het verloop van de reis voldoende vouwmogelijkheden hebben. Mocht origami geen hobby voor ons zijn, dan kunnen we het altijd nog gebruiken als wc-papier. De markt is ook handig om mee te pakken want de trein naar Kurama vertrekt daar in de buurt. Nog een stukkie extra lopen (kilometer of 3: walking city ammehoela) en we zitten in de boemel naar Kurama.

Kurama is een slaperig stadje ten noorden van Kyoto bestaande uit het dorp en een kuuroord (Onsen: badhuis). Vanuit Kyoto gaan scheepsladingen locals naar het plaatsje om zich onder te dompelen in medicinale thermale baden. Dit gebeurt in the nude in vaak door sekse gescheiden algemene baden. Voor het bad dient u zich te wassen, dan mag u in het water plaatsnemen en na afloop volgt wassen met schuimspul zoals shampoo en body zeep. Een keer per jaar verandert dit onsen dorp van een wateraanbiddend geheel in een vuurlievende gemeenschap. Toortsen van een meter of 4 a 5 worden in elkaar gezet, vuurpotten worden aangestoken in het gehele dorp, men doet klederdracht aan, begint te zingen en los gaat het. Het festival is zeer populair, de treinen er naar toe en terug erg kort wat resulteert in ingeblikte vormen van transport. De heenweg was geen probleem, zelfs een zitplaats was nog beschikbaar (zeer welkom na de aangename wandelingen in de walking city).
Wat precies de achtergrond is van het vuurfestival durven we niet te zeggen, liefhebbers voor deze informatie kunnen zich bij ons melden, dan zoeken wij het voor u op.

Per deel van het dorp worden grote fakkels gemaakt, die de mannen in gepaste kledij ronddragen. Deze gepaste kledij bestaat uit een soort ultra kort truitje/ topje en voor de onderkant een soort ding wat aan de voorkant een soort hawaii-rokje is, en aan de achterkant een string die sumo-worstelaars ook dragen. Ze pakken de fakkels op, roepen het is feest in het Japans en steken ze aan. Dan lopen ze nog meer rond en verzamelen ze de fakkels bij de tempel waar ze ze laten branden voordat ze ze weer meenemen naar de volgende tempel en ze daar opstellen. Aan het eind komen er een aantal draagwagentjes aan die aan het eind symbolisch worden vernield door een touwtje door te knippen. Het klinkt cryptisch en de bedoeling is ons niet duidelijk. Feit is dat een festival met vuur het altijd goed doet en de moeite waard is.

Voor de terugreis moeten we eigenlijk aansluiten in een lange rij van meer dan een uur om met het treintje te mogen. Echter, op 2km lopen ligt ook nog een ander stationnetje in de goede richting. Dus sneaky als wij zijn, besluiten we naar dat stationnetje te lopen en zo de heule lange rij te omzeilen. 't is even wat proppen geblazen om in de trein te komen, maar met wat geweld past het prima zo! Eten doen we weer bij ons favo sushi restaurant (aangezien het beestje tot middernacht open is), en hoe onbeholpen dit gisteren ging, zo smooth ging het nu. De shinkansens bleven maar rijden voor ons. Aangekomen bij Compass blijkt mama-san wat gedaan te hebben met onze feedback en zijn onze tassen verplaatst naar de mooiste kamer van het hotelletje. Mama-san slaapt zelf al, maar coco weet ons te vertellen dat de sumo tickets misschien maar misschien ook niet, gereserveerd zijn. Ze weet de spanning wel op te bouwen!

23-10
Mama-san geeft ons het verlossende woord, de Sumo-kaartjes zijn gereserveerd, we hoeven alleen nog maar even naar de heilige 7/11 (klein supermarktje met assortiment vergelijkbaar met bv een albert heijn to go: dit is een grove onderschatting, de 7/11 is een heiligdom voor reizigers, zie eerder) om te betalen. Op drie schattige fietsjes met de verplichte mandjes voor op (in Azie fietst men niet zonder mandje!) gaan we naar de winkel en eindelijk is het gelukt. Arrigato gozaimasu aan mama-san. Service is overigens een groot goed in Japan. Later in onze reis krijgen we daar nog meer voorbeelden van.

Dus tijd voor de volgende attractie: Nara (in het Japans spreek je dit uit als Nala (en dat is geen gekkigheid deze keer). Dit kan een van de oorzaken zijn waarom Japanners de r en l door elkaar gooien, Nala zoals Japanners zeggen werd in de vroege dagen vertaald tot Nara. Japanners kennen ons schriftje niet en zijn sindsdien alle r's als l gaan uitspreken). Nara staat bekend om...drie maal raden...tempels! En het bijzondere aan deze tempels is, dat er tamme hertjes rond lopen. Deze kun je voeren met hertjes koekjes. Wij besluiten deze koekjes maar niet te kopen, want we zien dat de mensen met koekjes achterna worden gezeten door hordes schattige hertjes. Men gelooft hier overigens dat de hertjes de boodschapper van hun goden zijn. Daarom zijn er ook zoveel. Elk jaar worden de mannetjes gevangen en van gewei ontdaan, want zoals de bordjes ons uitleggen, hertjes zijn wilde diertjes die trappen, beuken, slaan en kopstoten uitdelen. Een kopstoot met gewei komt iets te hard aan op de hoofdjes van al die kleine kindertjes die jolig rondrennen door Nara park dus daarom moeten de geweien wijken. Bij het hertenkoekjes voeren kun je een ritueel ontwaren, de hertjes geven een nette Japanse buiging voordat ze een koekje krijgen. Prachtig aangeleerd net als de conducteur in de trein naar zijn gasten buigt, de werknemer naar de directeur (die ligt overigens bijna op de grond als de directeur langskomt: ook gezien in Nara bij een congres bij het museum, zeer vermakelijk) en dus buigen de hertjes aan de verstrekkers van zijn broodnodige snackjes.

De Bekendste tempel is Toda-ji. Een grote jongen in het park waar een megabuddha in zit. Maar voordat we binnen kunnen komen moeten we een hindernis overwinnen. Het is excursietijd voor Japanse schoolkinderen in de leeftijd van een jaar of 12 (navraag leert ons dat, leeftijden inschatten is moeilijk). Kids gaan vanuit heel Japan naar kyoto en Nara met naar het lijkt verschillende opdrachten. Je kunt de kinderen identifceren naar kleding. Gele petjes komen uit Gifu, donkerblauwe matrozenpakjes uit Okayama, rode petjes uit etc. de gevaarlijkste blijken de gele petjes te zijn. Deze hebben opdrachen meegekregen voor Engelse les en ze moeten oefenen. In groepjes van vijf zwerven ze over het terrein van Toda-ji en omdat wij zo overduidelijk herkenbaar zijn als toeristzijn wij een oefen doelwit. Groep 1 zoomt op ons in en begint het gesprek, waarbij letterlijk hun script wordt gevolgd:
"where are you from?" " Holland" "OOOHHH"
" What is your country famous for?" "Windmills" "OOOOOOHHH"
Dit alles goedkeurend gadegeslagen door een leraar. Aan het eind moeten we signen en gaan we op de foto. Klaar denken we, maar als we meewerken met 1 groep, werken we vast ook wel mee met 2 of 3 of 4. We nemen het ene interview na het andere af, wisselen OOOOHHHH's uit en krijgen toeristische info over Gifu. Daar moeten we de volgende keer naar toe.De klassen krijgen wel een eentonig verhaal over die twee nederlanders die iedereen heeft geinterviewd. Overigens verschilt het niveau tussen groepjes. Waar sommige zelfs vragen van ons weten te beantwoorden is de mooiste het groepje dat op ons afloopt en zegt SIGN waarna de foto wordt genomen en het interview is afgerond.

Het gebouw is van binnen zwaar imposant en je mag alles fotograferen en filmen. Vooral het balkendak is mooi. Daarnaast verkopen ze dakpannen voor de nieuwe Toda-ji waar ze oude mannetjes bij hebben gezet. Een goede verkooptruc want oude mannetjes zijn schattig en we hebben een dakpan gekocht en Tru heeft haar schilderkunst gebotvierd aangezien de pan voorzien mocht worden van een persoonlijke boodschap. De monnik vond dit een zwaar interssant proces, wij zelf ook. De 2e tempel konden we voor vandaag niet meer halen (om 5 uur gaan die beestjes dicht, de monniken en mensjes die er werken moeten ook eten), dus pakken we die de volgende ochtend. Naast tempels en hertjes heeft Nara veel leuke winkeltjes en kun je er Sake proeven.

Sake is open tot 17.15, maar voordat we daar zijn komen we nog twee groepjes met gele petjes tegen. Deze groepjes hebben handtekeningboekjes waar we bladzijden vol kunnen kalken. Nu we weten hoe popsterren zich voelen na een handtrkeningsessie maken we dat we er vandoor gaan, tussentijds spiedend naar gele petjes ( ze zijn goddank vanaf grote afstand te herkennen met hun fluoriserende outfit). Om 17.10 lopen wij als laatste irritante bezoekers binnen om nog sake te proeven. Japanners zijn te beleefd om nee te zeggen en we kunnen gaan proeven! Sake, Japanse rijstwijn, kent vele soorten: gefermenteerd (zijn ze dol op hier, alles kun je fermenteren), zoet, zuur, bitter, droog, warm, koud) en tijdens een proeverij kun je deze verschillende smaakelementen tot je nemen en kijken welke soort het beste bij jouw stijl past. Of zoals in ons geval, lekker even slempen. Je kunt overigens om 8 uur in de ochtend hier al binnen lopen maar sake op nuchtere maag leek ons een beetje gortig. Ook is het Tao-ism hier veelom aanwezig. Het Tao-isme is weer een ander geloof met mooie tempeltjes. De aanhangers hiervan zijn te herkennen doordat ze rode aapjes bij de voordeur hebben hangen. Voor elk gezinslid een. 't aapje zal dan ziektes en ander narigheid van het betrefende gezinslid overnemen. Lijkt me geniaal, wij willen ook zo'n aap!

Nog een ander bekend fenomeen in Japan is uiteraard origami, en ons hotelletje geeft hier gratis workshops in. Als echte Nederlanders hebben we wel oren naar gratis dingen, dus aan de slag. Het blijkt een prive workshop te worden, aangezien onze Franse (alweer?, ja zeker, Bonjour!) mede-bewoners vouwkunst maar niks vonden, en liever wijn slempen en escargots eten. De hele vriendelijke Japanse hotel mevrouw vond dat we ware natuurtalenten waren, en vond Tru haar worstevingers uitermate geschikt voor het vouwen. Arlo heeft nog een tikje begeleiding nodig maar dat zien we wel bij meer dingen.We hebben werkelijk prachtige dingen gemaakt zoals een samoerai-helm, balloonbox en een opblaaspaddo.
Nog even voor het educatieve gedeelte van vandaag: de geschiedenis van het origami.
Origami is de Japanse kunst van het vouwen van papier tot mooie objecten. In principe wordt steeds gewerkt met vierkante stukken papier, waarvan liefst beide zijden een verschillende kleur hebben. In tegenstelling tot het Kirigami staat het origami niet toe dat in het papier wordt geknipt.
Hoewel origami in Japan tot volle bloei is gekomen, stamt de techniek uit China, waar ze bijna 2000 jaar oud is. Van de Chinese origamitechniek is niet veel bekend. Japan heeft er inmiddels meer dan vier eeuwen origamitraditie opzitten.Ook hier blikt maar weer dat bewoners van een eiland, hoe groot dit ook is, er rare gewoontes op na houden.

24-10
De wekker gaat en het is tijd voor ons eerste echte Japanse ontbijt. Waar dit uit bestaat? Rijst! Maar ook gerookte vis (zalm), pickles (ze hebben honderden soorten zoetzuur, je kunt het ook van alles maken, ook van rottende dingen: fermenteren is een van de bereidingswijzes in de keuken hier), miso-soep en seizoensgroente. Wat gaan we vandaag doen? Eerst naar de shinto shrine in Nara, bekend vanwege zijn duizend stenen lantaarnen. In het bos is dit weer een sfeervolle ervaring en nog gratis ook (dit lijkt een constante te worden: shinto is vaak gratis, buddhisten moet je voor betalen). Maar ook bij deze tempel en ook deze ochtend: gele petjes!
Net als gisteren zijn hier weer vele schoolklasjes die opdracht hebben gekregen om blanke goot-oog toeristen lastig te vallen met vragen als: whele aal you flom?
We pakken nog twee interviews mee, we krijgen er immers cadeautjes voor (origami shuriken (werpster) en kraanvogel) en informatie over Gifu.

Via ons guesthouse, waar we afscheid nemen van ons alleraardigste gastvrouw die ons uitzwaait. Draai je om en zwaai terug ten teken dat het bezoek is afgerond, dan gaan ze pas weer naar binnen. Wanneer je je niet omdraait, hebben we het vermoeden dat de mensjes op straat blijven staan totdat ze omvallen. Zoveel eergevoel hebben ze hier.

Op naar Koya-san. Er staat san achter de plaats dus is het een berg. Het kan in theorie ook een persoon zijn maar een persoon is geen plaats met een paar duizend inwoners. De treinreis en kabelbaanrit ernaar toe zijn spectaculair. De laatste is een trammetje dat in een hoek van een graad of 50 tegen de berg op ploegt. Wat ga je dan doen op Koya san? Een tempelovernachting doen er zijn 60 tempels op deze berg die overnachtingen aan bieden aan pelgrism (zijn wij niet) en omdat er toch nog meer geld in het laatje moet komen, toeristen (zijn wij wel). Waarom zijn er zoveel tempels op Koya San? Dit komt omdat Kob Dashi, de grondlegger van een buddhistische stroming op deze berg zat. De legende wil dat Kobo ging mediteren in 835 en dat hij, toen een monnik in 921 bij hem ging checken (waarom ze dat pas na zoveel jaar deden is onduidelijk, misschien moesten ze hem niet storen, misschien waren ze hem vergeten. Je kent het wel, je gaat naar de supermarkt, komt thuis en denkt, oh verrek, de andy vergeten. In dit geval dacht iemand na 85 jaar, oh verrek Kobo Dashi vergeten) nog steeds aan het mediteren was. Wel was zijn baard en haar lang, dus dat werd bijgewerkt. Sindsdien is er niemand meer bij hem langs geweest. Men gelooft dan ook dat Dashi nog steeds mediteert en offeren de monniken elke dag nog eten aan hem. Of hij het op komt eten is ons niet verteld.

Onze keuze is gevallen op Eko-in als tempel. Dichtbij Ukono-inde grote attractie van Koya san: een begraafplaats met aan het eind de tempel voor Kobo Dashi. Het kerkhof is openbaar en kan 's nachts en overdag bezocht worden. Overdag geven mos, zonlicht en tombes een sprookjesachtige sfeer, 's Nachts geven lantaarns die de boel verlichten een mystieke gloed, waarbij het gegil van flying squirrels een extra dimensie aan e kerkhovelijke sfeer geeft (who you gonna call?). Op het kerkhof kom je beeldjes tegen waar rode zakdoekjes omhangen. Deze heten Jizo beeldjes. Deze worden geplaatst op kerkhoven en plekken waar mensen zijn verongelukt. HEt verhaal gaat dat deze steentjes de geest van de overledene, die nog ronddwaalt in schemergebied en niet heeft geaccepteerd dat hij/zij dood is begeleidt naar het hiernamaals. Na verloop van tijd worden de Jizo's verzameld uit het hele land en naar tempels en kerkhoven gebracht. Achteraan het kerkhof de eerder genoemde tempel van Kobo. Deze hangt vol lantaarns, welke pelgrims kunnen kopen voor wat yens, naast de tempel is een opslagplaats van lantaarns die je kunt bezichtigen en deze hangt letterlijk van top tot bodem vol met lantaarns die nog gekocht kunnen worden. Religie is ook hier big business, maar gezegd moet worden dat deze tempel er toch wel een sfeervolle business van maakt. Zo sfeervol dat je er helaas geen foto's of film van mag maken.

De tempelovernachting zelf is slapen op futon matjes, deze keer klaargelegd door monniken. Het eten bestaat uit een vegetarische maaltijd in 15 verschillende bakjes (volgens sommige mensen de beste vegetarische maaltijd die ze ooit hebben gehad, voor vleesliefhebbers een van de ergste ervaringen die ze ooit hebben gehad). Je kunt een sutra schrijven (rol met spreuken wat feitelijk strafwerk is, je mag ook niet stoppen, behalve als je meegaat op de nachtexcursie op het kerkhof: dat gaat voor, want daar betaal je voor).

Observaties in Japan:
- Veel dingen maken geluid, de reden is soms onduidelijk waarom. Zo beginnen kerosine kacheltjes na een paar uur liedjes te zingen (ik wist niet dat ze het konden) en zo kom je overal rare deuntjes tegen (in de trein vlak voordat je een station binnen rijdt, de vuilniswagen die langsrijdt; je loopt in het donker, alleen over het kerkhof, gespannen luisterend of de ghostbuters nodig zijn en ineens speelt er muziek over het gehele gebied want het is 9 uur.
- Veel dingen 'praten' tegen je. Loop je een station binnen, dan zijn er winkels waar constant iemand uit een speaker tegen je kletst, Vrachtwagens rijden langs en praten tegen je met een boodschap die ik niet begrijp maar die van alles kan betekenen zoals: koop onze rijst want die is echt beter tot kijk uit, want ik rijd je zomaar plat als je niet aan de kant gaat.
- De airconditioning wordt, in tegenstelling tot andere Aziatische landen, op een normaal niveau gezet. Je oren en neus vriezen niet af na een uurtje in de bus zitten.
- Japanners lijken heel ordelijk te zijn. Vooral bij werk waar ze instructies op moeten volgen. Het wordt anders wanneer ze toeristisch bezig zijn of in het openbaar vervoer: ze ontsporen! Het is ieder voor zich en chaos ontstaat. Sociaal gedrag is dan voor menig Japanner een compleet vreemd fenomeen. Mensen springen voor elkaars camera, schieten voor mensen in de rij bij de trein, proppen zich in bussen die te vol zijn. HEt is een contrast t.o.v. de zo nette gestructureerde Japanner die we elders zien.
- Wanneer je in Japan dorst krijgt let je waarschijnlijk niet goed op. Elke straathoek in dit land bevat een drinken automaat waar flesjes exotich en regulier drinken te krijgen is. Zo kun je geen vijf minuten rondlopen zonder herinnerd te worden aan een eventuele droge keel of volle blaas. Een standaardgrap die we maken: langs de machine lopen en vragen "heb je dorst?" en dat twintig keer per uur, hilarisch! Je moet er bij zijn geweest